Moğollar: “Güm Güm” Artık Hatıralarda

Türkiye’de müzik tarihi mercek altına alındığı zaman, 1967’den beri aralıklı da olsa aramızda olan Moğolları es geçmek mümkün değildir. 70’li yıllarda yerli müziğimize alışılmışın dışında kattıkları değerler, “Anadolu Pop” kavramını Türkçe müziğin içerisinde konumlandırmaları… “Bir Şey Yapmalı” şarkısının neredeyse her mitingde çalınan bir şarkı olması bile Moğolların hayatımızdaki yeri hakkında bir ipucu veriyor, ister bir-iki popüler şarkılarını bilelim, isterse neredeyse tüm bestelerini dinlemiş olalım. Geçtiğimiz Aralık ayında yeni albümleri “Umut Yolunu Bulur” bu bakımdan önemli; kuruluşunun üzerinden kırk yıldan fazla geçmiş bir grup yeni bir albüm çıkarıyor.

Davulda Eksiklik

Moğollar deyince akla ilk olarak Cahit Berkay geliyor doğal olarak. Ancak Moğolların son dönemdeki kadrosuna baktığımızda eskilerden Taner Öngür ve Engin Yörükoğlu ile, sonradan katılan Serhat Ersöz ve Emrah Karaca görülmekte. Grupta uzun yıllar davul çalan Engin Yörükoğlu yaklaşık olarak son 5 yıldır sağlık sorunları yaşıyordu. Akciğer kanserine yakalandı, kalp krizi geçirerek konser kaçırdığı oldu. Sol kolundan rahatsızlandı, tek koluyla çalmaya devam etti. Son zamanlardaki konserlerde yerini daha önce Bulutsuzluk Özlemi başta olmak üzere birçok müzisyenle çalışan Utku Ünal’a bıraktı, ama zaman zaman birkaç şarkı için Ünal ile yer değiştirip tekrardan davul setinin başındaki tabureye oturuyordu. Aynı şeyi son albümde de yaptılar, bazı şarkılarda Utku Ünal çaldı. Ancak albümden sonraki bazı performanslarda Yörükoğlu hepten yer alamamaya başlamıştı, sadece izleyici olarak orada bulunabiliyordu. Tekrar iyileşmesini, eski formuna kavuşmasını dilerken 23 Nisan 2010 sabahı bütün müzikseverleri yasa boğan haber geldi. Engin Yörükoğlu o sabah Bodrum’daki evinden dünyamıza veda etti. Çocuklar bütün bunlardan habersiz, bayramlarını kutlarken, bu 23 Nisan bizler için bir matem günü oldu.

Önceki Günden Düne

İşte yukarıdaki satırlarda bahsettiğim durumlar nedeniyle, bu sayfalarda Engin Yörükoğlu’nu ve bundan sonra bir parçası eksik olarak devam edecek olan Moğolları dünden bugüne anmak lazım gelir. Bu anma esnasında grubun müzik hayatını üç döneme ayırmak mümkün: 1967-1976 arası ilk dönem, 1976-1993 arası boşluk dönemi ve 1993’ten günümüze olan ikinci dönem. İlk dönemde kadro ikinci döneme göre daha değişken durumdadır. Cahit Berkay, Engin Yörükoğlu, Taner Öngür ile grubun kurucularından iki isim, Aziz Azmet ve Murat Ses beşlisi Moğolların o dönemdeki en önemli işler üreten kadrosunu oluşturur. Bu dönemde grubun yaptığı tarz dönemin yurtdışındaki rock örneklerindeki gibi progresif ve yenilikçi bir yapıdadır. 1970 yılı civarında grup o kadroyla geniş bir Anadolu turnesine çıkar ve bu turne süresince yaşadıkları, müziklerini daha yerel özelliklere sahip olacak şekilde geliştirir. Bunun üzerine yazdıkları besteler türünün ilk örneği sayılmayabilir ancak, Anadolu Pop kavramı işte tam olarak bu zamanlarda ortaya çıkar. Kadronun değişken olduğundan bahsettik, öyle ki Aziz Azmet 1970 yılının yaz aylarında gruptan ayrıldıktan sonra çeşitli zamanlarda, çeşitli sürelerde Ersen, Barış Manço ve Cem Karaca ile beraber çalışmalar yaparlar. Grubun Fransa’ya gidip geldiği zamanlardan birinde, 1971 yılının ortalarında Engin Yörükoğlu’nun yerini Mavi Işıklar’da davul çalan Ayzer Danga alır. Moğollarda yer alan bunca müzisyeni saymışken, Taner Öngür’den önce 1967 ve 1968 yıllarında grupta bulunan Haluk Kunt ve Hasan Sel’in de bas çaldıklarını söylemeden geçmeyelim.

Grup bütün bu sayılan eleman değişikliklerinin ardından, 1974-1976 yılları arasında Cahit Berkay’ın gruptaki yalnızlığı eşliğinde dağılma sürecine girer. O dönemde ondan başka sadece Cem Karaca kalmıştır grupta ve bu ikili Namus Belası’nı yaptıktan sonra Berkay grubu dağıtıp Fransa’ya gider. Burada, 1971 yılında Fransa’ya yerleşen Engin Yörükoğlu ile karşılaşır ve 1976’nın sonuna kadar Moğollar adıyla çalışmaya devam edip burada “Hitit Sun”, Türkiye’de “Düm-Tek” adıyla bir albüm yayınlarlar. 1976 yılından sonra ise artık bütün Moğollar elemanları bireysel çalışmalar yapmaktadır ve grup için “boşluk dönemi” olarak adlandırdığımız zaman aralığı başlar.

Dünden Bugüne

Leman dergisine çizen Kaan Ertem’in 1992’de başlattığı “Moğollar tekrar bir araya gelsin” adındaki kampanyaya 4000’den fazla imza toplanması üzerine 80’lerde dağınık durumda olan Moğolların tekrar bir araya toplanması gündeme gelir. İlk dönemden Cahit Berkay, Taner Öngür ve Engin Yörükoğlu bir araya gelip, daha genç bir müzisyen olan Serhat Ersöz’ü de gruba katarak 1993 yılında verdikleri konser ile Moğollar isminin aktif müzik hayatına geri dönmesini sağlarlar. Bu dönemde ilk döneme kıyasla daha kolay dinlenebilen tarzda besteler üretilir, mesaj kaygısı eskiye göre daha ön plana çıkar. İkinci dönemin başından 2008’e kadar kadro hiç değişmez, 2008’de Cem Karaca’nın oğlu Emrah Karaca’nın katılmasından sonrasına ise daha önce değinmiştik zaten.

Moğollar bundan sonra yoluna büyük ihtimalle davulda Utku Ünal ile devam edecektir. Biz müzikseverlere düşen ise, Moğollar konserlerine devam ettikçe bize en yakın konsere gitmek olsa gerek. Bu konserlerde her bir davul vuruşunda Moğolların en renkli, en çok gülen, içindeki çocuğu en çok yaşatan üyesi Engin Abi’yi anacağız. Onun bestesi Güm Güm’ü hatırlayacağız, hatırımızda diğer üyeler sahne arkasına geçip mola verecekler, Engin Abi tek başına şarkıyı çalacak. Şarkı bittiğinde tekrar gerçek dünyaya döneceğiz üzülerek, ama onun hep yaptığı gibi; gülümseyerek.